Gerda en Klaas stelden om beurten vragen. Steeds werd 1 kandidaat aangewezen die dan antwoord mocht geven. Het bovenwiel, hoe zat dat in elkaar, zeg het maar eens Gerrit? Nou, kruisarmen, spouwarmen, spiegelgat, plooistukken, velgen - uiteraard konden Remy en ik het niet laten en we riepen: eik splijt, iep niet! - belegstukken. Waar zijn kammen van gemaakt, Lex? Nou, van azijnhout (wat gewoon eikenhout is), of palmhout of pokhout. En hoe zitten die kammen er dan in, Henk? Okay, ik dus.. eh.. nou, in de velgen zitten gaten, daar gaat die kam doorheen, dan gaat er weer een wigje door de kam en daar gaat dan weer een spijkertje door om de boel te borgen. Je ziet ook wel metalen schaarijzertjes. Waarom is een houten wigje toch handiger? Nou, metaal is veel harder dan hout en je wigt het spul nogal stevig vast. Dan kan je kam splijten. Verder roest metaal en daardoor zet het uit. En je kunt een houten wigje ook veel eenvoudiger uitboren dan een metalen wigje. Goed, is dit de enige manier om de kammen te bevestigen, Lex? Nee, waar de kruisarmen door de velgen lopen wordt een andere bevestiging gebruikt. Okay, vertel eens, Remy: hoe is een rondsel opgebouwd? Nou, eh, uit twee iepen schijven met daartussen staven, van bijvoorbeeld palmhout. De staven hebben vierkante uiteinden en steken in vierkante gaten. Mooi, wie weet wat schietstaven zijn? Nou, dat zijn staven die je gebruikt als er een staaf is gebroken. Je haalt de kapotte staaf er uit en boort het bovenste gat rond uit. Daar komt dan de schietstaaf in, die aan de bovenkant rond is. Hij wordt geborgde met een metalen plaat. Henk, vertel eens hoe een bonkelaar is opgebouwd? Nou, uit vier eiken balken - de kruisarmen - met daarop een aantal maanstukken, van bijvoorbeeld iepenhout. En daar dan weer kammen in, geborgd met wigje en spijker.

Zo ging het maar door: we behandelden in recordtempo allerhande onderdelen van het gaande werk - en nog een paar die daar direct mee te maken hebben. De steenspil, staak, klauw en rijn kwamen aan de orde. Dat je een balanceerrijn hebt en een vaste rijn. En dat er zoiets bestaat als een viertaksrijn - wat niets met motoren te maken heeft: het is een rijn die met vier takken (uitsteeksels) in de steen is geborgd. Kort kwam het pennetjeswerk aan de orde. De steenbus werd besproken. Ik mocht uitleggen hoe een paard in elkaar zat, wat een pasbalk was, wat het kussen was (en waar het voor is bedoeld). Ook de andere delen van het lichtwerk kwamen aan de orde, zoals de regulateur. We spraken over bilsels, arme en rijke stenen en kunststenen. Luiwerken kwamen aan de orde. En het takrad (met kammen en vaste of losse dammen, weet je nog?) Wat is een zestiender? Nou, een steen met een omtrek van 16 voet. Wat is een Rembrand? Een watte? Nou dat blijkt hetzelfde als een wolfje te zijn. Een watte? Een wolfje: een heel klein molensteentje, vaak in gebruik op boerderijen om zelf meel te kunnen malen.

En zo ging het maar door, tot we uiteindelijk na enige uren besloten dat het zo wel welletjes was. "De kop bromt mie" grinnikte iemand. Je krijgt gelukkig de indruk dat we al redelijk veel weten - wat met name ons, examenkandidaten, een hart onder de riem steekt. En je leert er ook weer van alles van: zo had ik werkelijk geen idee hoe steenbus en rijn in de steen zijn bevestigd, wat ik nu dus wel weet: met wiggen. En dan met gips vastgegoten, wat, al zou je denken van niet, toch een hele stevige bevestiging geeft.

Daarna bleven we toch nog even plakken, allerhande zaken kwamen aan de orde. Het ophogen van de molen in Winschoten en molenbiotopen. En de molen van Hilvert Bossen - die staat verdorie stil. Hilvert had gemerkt dat de molen nogal verzakt was en had de molenmaker er bij gehaald. Die was tijdens de reparaties er achter gekomen dat de steenbalk - en dat al na 20 jaar - compleet hol was aan de binnenkant. Daar moet dus een nieuwe in. Later belde ik Hilvert er nog even over en hij stelde gerust: "t komt wel weer kloar, mor dat wordt pas in t veurjoar". Wel spannend: de steenbalk is immers het belangrijkste onderdeel van de standerdmolen en zo'n ding vervangen lijkt me geen sinecure. Fotos' maken!

Tenslotte: de afgelopen maand was het logo gesierd met de afbeelding van Peter Slijfer, die op 11 oktober voor het landelijk examen slaagde. Wij zijn bijzonder trots op "onze" Peter, die als eerste GP-MIO er in slaagde zich aan de lesgroep te onttrekken. Dat het ons evenzo moge gaan! Maar uiteindelijk moet zelfs Peter wijken voor de Goedheiligman, die sinds vandaag weer in het land is.