Vandaag helaas geen foto: mijn toestelletje is stuk. Marga (mijn vrouw)
wilde gisteravond buiten een paar plaatjes schieten van ons nageslacht en
legde het toestel vervolgens buiten bereik van de grijpgrage handjes achterop
de kofferbak van onze auto - en vergat prompt dat ze dat gedaan had. Toen ik 's avonds en
nog even een boodschapje ging doen reed ik - uiteraard totaal onbewust - met camera
en al weg. Dat ik redelijk rustig rijdt moge blijken uit het feit dat hij vrij
lang bleef liggen, maar na een kilometer stuiterde hij dan toch via het wegdek
de berm in. Ik reed nietsvermoedend door.
Na thuiskomst en door Marga gealarmeerd heb ik een zoektocht op touw gezet. Met enig
succes: de camera en nog wat losse onderdelen die er af waren gestuiterd vond ik
inderdaad terug. Helaas wel nogal beschadigd. De afsluitklep van het batterijencompartiment
is zoek en de batterijen en het geheugenkaartje waren er uit gewipt - die kon ik ook al
niet terugvinden. Afijn, vandaar dus vandaag alleen maar "droge" tekst...
Zoals eerder al gemeld waren jongstleden dinsdag de leerlingen van de lagere scholen
al langsgeweest, op Monumententocht - en vandaag was het dan Nationale Monumentendag.
De molen was de hele dag voor het publiek geopend. Wij stonden dan ook om negen
uur bij de molen, maar konden nog niet gelijk aan de slag: Lammert belde ons om te
zeggen dat hij ietsje later zou komen. De molen stond pontificaal met zijn staart in
de wind en daarom besloten de leerlingen geheel zelfstandig dat die molen ook zonder
Lammert er bij wel zou moeten willen kruien. Kruien is het leukste werk niet en we moesten
ook nog half om. Gelukkig waren we met zijn vieren - Remy, Peter,
Gerrit en auteur dezes - en toen Lammert arriveerde stonden we al bijna (wat krimpend)
op de wind. "Geslaagd!" grijnsde Lammert breed, tevreden over zoveel zelfstandigheid
van de GP leerlingen "goed gedaan jongens!".
Na enig beraad besloten we, gezien de aantrekkende wind, om met 4 halve langen te
beginnen, dan konden later zonodig nog verder zwichten. Ik mocht als eerste het zeil
voorleggen en krabde eens achter het oor: hoe zat dat ook weer.. ja, zo toch, nee dan?
Eh.. nee dan. ik rolde een duikertje. Bij een duikertje laat je alle
zwichtlijnen zitten en je rolt alleen de punt van het zeil op. Maar bij een lange
halve moet je de onderste zwichtlijn ook loshalen en het zeil zo ongeveer onder
een hoek van 60 graden oprollen. Al doende leert men.
Jongstleden dinsdag was ons al opgevallen dat het vangen wat minder soepel ging
dan we gewend waren van onze Groote Poldermolen: wat "bijterig" - de
vang pakt dan op een gegeven moment ofwel niet ofwel maximaal. Inspectie
leerde dat het bovenwiel wat slingert: de beet van de kammen
varieert over zeker vijf centimeter. Ook ontdekte men een tweetal door indroging
loszittende kammen. Lammert vermoed dat dit het bijterige gedrag van de vang
deels verklaart, in combinatie met het wat onhandig vangen door een leerling, enige
weken geleden. Dat is nu eenmaal het risico bij een lesmolen, vangen is alleen
maar goed in de praktijk te leren en dan gaat het nog wel eens wat minder mooi
dan je zou willen. Lammert zal de molenmaker naar het bovenwiel laten kijken. Je kunt
er trouwens gerust nog mee vangen, mits je extra oplettend bent.
Dat waren we en toen de wind in de loop van de dag al ruimend van zuid
naar west steeds meer in kracht toenam en tenslotte zelfs 5 en bij vlagen 6 bft
haalde kregen we ruim de kans om nou een echt lekker te oefenen op het vangen met
een stevige wind. Bij vlagen liep de molen tegen de tachtig endjes en dus besloten we
te zwichten.
Eerst de buitenroede, en na enig proefdraaien ook de binnenroede, het ging
nog steeds hard genoeg. Toen draaide de molen, alleen met de windborden er in, toch nog
60-70 endjes.
Update:Lammert wees me er op dat een ervaren
poldermolenaar zich vast zat af te vragen waarom 80 endjes bij de GP eigenlijk
als 'te snel' wordt gezien: 80-90 endjes is namelijk heel normaal voor een belaste
poldermolen. En daar zit de crux: de GP staat immers momenteel droog en dus is de
belasting van de schroef (vijzel) minimaal. Dit in combinatie met de wat vlagerige
wind en het feit dat wij als leerlingen extra voorzichtig zijn leidde tot onze beslissing.
Tussendoor kwamen ook andere molentypen aan de orde: of wij wel wisten waarom er in
standerdmolens in de buitenwanden gaten zaten? Nee, dat wisten we niet - behalve dan
Peter die vertelde dat die gaten "fluitgaten" heten. In een standerdmolen
zitten geen ramen en je kunt dus niet naar buiten kijken. Als de molen nu niet goed
op de wind staat, dan zie je dat niet. Maar dankzij die fluitgaten hoor je dat
wel. De fluitgaten prikkelden ons gevoel voor humor en dus vlogen er ook wat moppen in
het rond: waarom kijkt een molenaar door het raam naar buiten? Wel, omdat hij door
het riet niets kan zien.. of, eh: twee oude mannen zitten in de kroeg, zegt de
ene tegen de andere: "waarom doe jij steeds je ogen dicht als je een slok
van je borreltje neemt?" - zegt de ander "ik mag van mijn dokter niet
te diep in het glaasje kijken"... afijn, de stemming was weer opperbest.
Tussen de buitjes door waren er ook af en toe bezoekers en ik merk met veel plezier
op dat het me steeds beter afgaat om een sluitend en leuk verhaal over onze molen
te vertellen. De bezoekers luisteren steevast geboeid toe en zijn over het algemeen
erg geïnteresseerd in hoe zo'n monument werkt. Ook Cor Kosmeijer en Roelof
Beugel kwamen nog langs en ook meneer Neut (Harmannus Noot) - ook een molenaar, alsmede
fotograaf - kwam langs en schoot vele foto's van de GP. Hij bromde tevreden dat dit hele
mooie plaatjes zouden worden en ging tenslotte ook nog even in de kap om ook daar
de constructie voor het nageslacht vast te leggen.
Toen er even geen bezoek was heeft Lammert ons nog eens doorgezaagd over achtkant, kap en
met name de vijzel. Hij is nog steeds druk met zijn Powerpoint presentatie en heeft die
over de vijzel ook al bijna klaar. Er blijkt nu ook landelijk al veel vraag naar te zijn.
De tijd vliegt en voor je het weet is het al drie uur 's middags. "Ik baarg hom op" zei
Lammert en wij waren daar druk mee toen Henk Helmantel - een cursist van de andere
cursistengroep - nog even binnenstapte. De andere groep had vanmorgen ook leuk gelest
op Windlust, vertelde hij. Ook daar is de stemming altijd goed. Dat is belangrijk:
om deze toch intensieve opleiding vol te houden moet je er toch ook plezier in hebben.
En dat hebben we!
|